13. เตรสมนโย อสงฺคหิเตนสมฺปยุตฺตวิปฺปยุตฺตปทวณฺณนา

[448] เยหีติ รูปกฺขนฺธธมฺมายตนาทีหิฯ ตีหิปิ ขนฺธายตนาทิสงฺคเหหิฯ ปุน เยหีติ อรูปภวาทีหิฯ โอฬาริกายตนาเนว โหนฺติ อายตนธาตุสงฺคเหหิปิ อสงฺคหิตตฺตาฯ เตติ จตุโวการภวาทโยฯ วุตฺตาวเสสาติ รูปกฺขนฺธธมฺมายตนาทีหิ อวสิฏฺฐาฯ สติปิ อสงฺคาหกตฺเต เตหิ อสงฺคหิตานํ สมฺปโยโค น สมฺภวตีติ เวทนากฺขนฺธาทโย อิธ เตรสมนเย วิสฺสชฺชนํ น รุหนฺติ นาโรหนฺติฯ เตนาห อฏฺฐกถายํ ‘‘เวทนากฺขนฺเธน หิ ขนฺธาทิวเสน รูปารูปธมฺมา อสงฺคหิตา โหนฺติ, เตสญฺจ สมฺปโยโค นาม นตฺถี’’ติ (ธาตุ. 448) อสงฺคาหกา เอว น โหนฺติ อวิกลปญฺจกฺขนฺธาทิสมุทายภาวโตฯ

เตติ ‘‘ทุกฺขสจฺจาที’’ติ อาทิ-สทฺเทน วุตฺตธมฺมาฯ อสพฺพ…เป.… สิยุํ อวิตกฺกาวิจาราทิธมฺมา วิยฯ น เตสํ วิปฺปโยโค นตฺถิ ตพฺพินิมุตฺตสฺส จิตฺตุปฺปาทสฺส สมฺภวโตฯ เวทนากฺขนฺเธน อสงฺคหิตานํ อนารมฺมณมิสฺสกตฺตา น ‘‘วิปฺปโยคสฺส อตฺถิตายา’’ติ วุตฺตํฯ ตถา จาห ‘‘รูปารูปธมฺมา อสงฺคหิตา’’ติฯ อุภยาภาวโตติ สมฺปโยควิปฺปโยคาภาวโตฯ อนารมฺมณสหิตสพฺพวิญฺญาณตํธาตุสมฺปยุตฺตตทุภยธมฺมา อเจตสิกเจตสิกโลกิยปทาทีนํ วเสน เวทิตพฺพาฯ

เตรสมนยอสงฺคหิเตนสมฺปยุตฺตวิปฺปยุตฺตปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. จุทฺทสมนโย วิปฺปยุตฺเตนสงฺคหิตาสงฺคหิตปทวณฺณนา

[456] ธมฺมสภาวมตฺตตฺตาติ สภาวธมฺมานํ ธมฺมมตฺตตฺตา อวตฺถาวิเสสมตฺตตฺตาฯ

สมุจฺฉิชฺชติ เอเตนาติ สมุจฺเฉโทฯ สงฺคหาทิวิจารปรินิฏฺฐานภูโต จุทฺทสมนโยฯ เตนาห ‘‘ปริโยสาเน นเย’’ติฯ วิสฺสชฺเชตพฺพธมฺมวิวิตฺตา ปุจฺฉา โมฆปุจฺฉา, สา ตถาภูตาปิ วิสฺสชฺเชตพฺพธมฺมาภาวสฺส ญาปิกา โหตีติ อาห ‘‘เตสํ ปุจฺฉาย โมฆตฺตา เต น ลพฺภนฺตี’’ติฯ โมฆา ปุจฺฉา เอตสฺสาติ โมฆปุจฺฉโกฯ